Jak już wiemy, czym jest obowiązek podatkowy VAT, czas dowiedzieć się czym jest obowiązek podatkowy PIT. Ile podatków, tyle obowiązków; czasami się pokrywają, czasami tyczą się zupełnie czegoś innego, a jedynie nazwa taka sama, jak np. w przypadku metody kasowej - brzmi tak samo, a czym innym w PIT, czym innym w VAT. W jęz. polskim brzmiące tak samo wyrazy o różnym znaczeniu nazywamy homonimami, a w języku urzędowym - tworzeniem prawa przez kilkaset osób... Zobaczmy zatem, czy są różnice między obowiązkiem podatkowym PIT a obowiązkiem podatkowym VAT. Jako, że o obowiązku w VAT już pisaliśmy, to teraz zajmiemy się obowiązkiem podatkowym PIT - korzystając ze schematu w poście o VAT, aby ułatwić zrozumienie i znalezienie różnic.

Kogo dotyczy obowiązek podatkowy PIT

Definicję obowiązku podatkowego znajdziemy w artykule 4 Ordynacji Podatkowej (Dz.U. 1997 Nr 137 poz. 926 z późn.zm). Artykuł ten stanowi, że “obowiązek podatkowy to “wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.” Ciekawe, czy urzędnik zrozumie urzędnika… To teraz przełóżmy na język polski ten artykuł o wysublimowanej treści, w kontekście PIT. “Wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego” - Osoby uzyskujące przychody tzw. osobiste zobowiązane są do zapłaty haraczu… znaczy się podatku PIT w wyliczonej kwocie oraz określonym terminie do urzędu skarbowego. “Zaistnienie zdarzenia określonego w ustawie” - Podatek PIT (nazywany zamiennie podatkiem dochodowym od osób fizycznych) – jest podatkiem płaconym od uzyskanych dochodów; z pracy, z działalności gospodarczej, wynajmu, emerytury, sprzedaży domu itp. Zaistnieniem zdarzenia jest uzyskanie przychodu.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy PIT

Na zapłacenie podatku PIT osoby nieprowadzące działalności gosp. mają czas do ostatniego dnia kwietnia poprzez złożenie zeznania rocznego (zaliczki na podatek są pobierane przez pracodawców w trakcie roku). Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą (np. powyżsi pracodawcy) podatek PIT muszą zapłacić do 10 dnia następnego miesiąca, po którym powstał obowiązek podatkowy. Jak już wiemy z poprzedniego posta (obowiązek podatkowy VAT), obowiązek podatkowy powstaje w momencie uzyskania przychodu (datę uzyskania przychodu należy wpisać do odpowiednich rejestrów, np. kpir lub ewidencji ryczałtowej). Obowiązek podatkowy PIT powstaje w momencie uzyskania przychodu. Tylko kiedy powstaje przychód na gruncie podatku PIT? U osób nieprowadzących działalności gospodarczej, momentem powstania przychodu jest otrzymanie należności, wynagrodzenia, czy innych świadczeń. Od przychodu odejmujemy przysługujące koszty i powstaje dochód do opodatkowania PIT. U osób prowadzących działalność gospodarczą sprawa wygląda trochę inaczej. Tutaj przychód powstaje z dniem wydania/sprzedania towaru lub wykonania usługi, jednak nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności. Czyli zdarzenie pierwsze (wydanie towaru, wystawienie faktury lub zapłata) określa moment powstania przychodu. A skoro wystawienie faktury (przed wydaniem towaru lub zapłatą) może określać moment powstania przychodu, to możemy zauważyć, że przychodem są zarówno kwoty otrzymane, jak i te należne, ale jeszcze nieuregulowane, czyli jak to mówi ustawa o PIT - “kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane”. Jak widzimy, po tym zdaniu, jednak da się pisać artykuły po polsku. Oby takich jak najwięcej. Przychód jest pomniejszany o podatek VAT (jeśli dział.gosp. jest ovatowana). I w ten sposób powstaje dochód do opodatkowania PIT. Poniżej “praktyczna ściąga”, kiedy dla transakcji krajowych powstaje obowiązek podatkowy PIT, czyli jakie daty ujmować w rejestrach przychodów dla celów PIT:
  • faktura wystawiona po dokonaniu dostawy –  obowiązek podatkowy PIT powstaje w dniu dokonania dostawy, czyli dla dostawy w dn.24.07, a faktury wystawionej 4.08 – datą wpisu do KPiR jest 24.07;
  • faktura wystawiona przed dokonaniem sprzedaży – obowiązek podatkowy PIT powstaje z datą wystawienia faktury, czyli dla faktury z dn. 24.07, sprzedaży z dn.4.08 – datą wpisu do KPiR jest 24.07;
  • zapłata przed wykonaniem dostawy – datą wpisu do KPiR jest moment zapłaty, czyli dla zapłaty z dn.24.07, dostawy w dn.2.08, faktury z dn.4.08 – datą wpisu jest 24.07. Jeśli przed dostawą dokonano części zapłaty, to obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do części zapłaty, czyli tylko tę kwotę wykazujemy w KPiR w podanych wyżej datach.
  • dla usług dostawy dostaw energii elektrycznej i cieplnej czy gazu przewodowego - obowiązek podatkowy powstaje z datą zapłaty (jeśli nie ustalono rozliczenia międzyokresowego).
  • Uwaga ! Zaliczka zapłacona przed wydaniem towaru - datą wpisu do KPiR jest moment wykonanie pierwszej z czynności; wystawienie faktury lub wydania towaru, czyli dla otrzymanej zaliczki w dn.24.07, wystawienia faktury z dn.1.08, wydania towaru w dn.2 08 - datą wpisu do KPiR jest 1.08. Takie same zasady dotyczą zaliczki, która w 100% pokrywa wartość towarów/usługi. Zapłata zaliczki, nawet jeśli pokrywa w 100% wartość zobowiązania nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w PIT.
Od przychodów wpisanych w rejestrze w danym miesiącu/kwartale należy zapłacić podatek PIT (pomniejszony o koszty oraz stosowane ulgi) do 10 dnia następnego miesiąca/kwartału. Do 10 dnia danego miesiąca należy zapłacić zaliczki na podatek na konto urzędu, bez składania deklaracji, natomiast “ogólnego rozliczenia” należy dokonać do końca stycznia - w przypadku ryczałtowców lub do końca kwietnia - w pozostałych przypadkach. Zobacz też: