I kolejny wpis “na zamówienie”. Polecamy tekst zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, którzy chcą postępować zgodnie z prawem i nie bać się, że ktoś może mieć na nich haka za nieprzestrzeganie przepisów - czasami nieprzestrzeganie wynika z niewiedzy, a że nieznajomość prawa szkodzi, to zechciejmy się z tym prawem zaznajomić. Roksana, to dobra dziewczyna. Grzecznie chodzi do szkoły na 8.00 - wcale się nie spóźnia. Przed wyjściem do szkoły grzecznie je w domu pierwsze śniadanie, drugie bierze w śniadaniówkę i termos. W szkole i po szkole pilnie się przykłada do zajęć. Roksana, to nauczycielka, a właściwie asystentka ds. nauczania do dzieci trudniejszych. Ze względu na małą kadrę asystenci obarczani są nadmiarową pracą, nawet nie ma kiedy napić się tej herbaty z termosu, już nie wspominając o 5-minutowej przerwie na herbaty zaparzenie. A kiedy czas na wytchnienie? Roksana, to również oaza spokoju, ale oaza, aby była oazą potrzebuje wody (może być i herbaty), którą są przerwy w czasie pracy. Bez wody oaza wysycha...

Czas pracy

Zacznijmy od definicji czasu pracy. Definicję tę odnajdziemy w art. 128 kodeksu pracy (k.p), który brzmi, że  czas pracy, to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. I znowu przepis jasny i zrozumiały więc nie ma co tego wyjaśniać. (Tak w ogóle, to kodeks pracy jest napisany bardzo przystępnie, jako jedna z nielicznych ustaw. Wystarczy jedynie otworzyć stronice i przeczytać, nie trzeba nawet wysilać swej mózgownicy, aby zrozumieć). Do czasu pracy wlicza się:
  • 15-minutowe przerwy w pracy wg art.134 k.p,
  • przerwy w pracy pracowników zatrudnionych na warunkach szkodliwych,
  • przerwy na karmienie piersią (tu mamy mają lepiej),
  • czas nauki pracowników młodocianych oraz ich 30-minutowa przerwa,
  • czas szkolenia z BHP,
  • 15-minutowe przerwy niepełnosprawnych,
  • czas podróży służbowej.

Przerwy w czasie pracy - umowa o pracę

Pracownikowi, który pracuje dziennie przez co najmniej 6 godzin przysługuje co najmniej 15-minutowa przerwa wliczana w czas pracy, która nie może być krótsza ani dzielona. Prawo do przerwy zależy od faktycznego czasu trwania pracy w danym dniu, a nie od wymiaru etatu. Pracodawca ma również prawo wprowadzić przerwę nieprzekraczającą 60 minut, która nie jest wliczana do czasu pracy. Pamiętajmy jednak, że 15-minutowa przerwa przysługuje zawsze, niezależnie od innych przerw, a jej niewprowadzenie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracowników. Przykład 1. Roksana pracuje na ¾ etatu. W poniedziałki zawsze pracuje 6 godzin. Jakie przerwy w czasie pracy jej przysługują? Roksanie w poniedziałki (i w  inne dni, jeśli w nich pracuje 6 godzin) - przysługuje co najmniej 15-minutowa przerwa.

Przerwy w czasie pracy przy komputerze

Pracownikom przy komputerze przysługuje co najmniej 5-minutowa przerwa od komputera po każdej godzinie spędzonej przed monitorem. Celem tej przerwy w czasie pracy jest ochrona oczu wobec czego taka przerwa może polegać również na zmianie aktywności pracy (np. segregacja dokumentów). Przykład 2. Roksana pracuje przy komputerze na cały etat, od 8.00. Pracodawca wprowadził obowiązkową 40-minutową przerwę. Jakie przerwy w czasie pracy przysługują Roksanie? Roksanie przysługuje 15-minutowa przerwa (ponieważ przysługuje ona z automatu, zawsze), która jest wliczana do czasu pracy, 5-minutowe przerwy od komputera po każdej godzinie spędzonej przy monitorze (wliczane do czasu pracy) oraz 40-minutowa obowiązkowa przerwa, która nie jest wliczana do czasu pracy. Wobec czego Roksana powinna pracować od 8.00 do 16.45.

Przerwy w czasie pracy w warunkach szkodliwych

Osoby pracujące w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia mają prawo do dodatkowej przerwy w czasie pracy (oprócz 15-minutowej) lub krótszego czasu pracy. Dodatkowa przerwa lub skrócenie czasu pracy nie może obniżać wynagrodzenia. Przy ustalaniu, jakie prace należy uznać za szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia, pracodawca może opierać się na Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2014 poz. 817) oraz Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 33, poz. 166). Za pracę szczególnie uciążliwą uznaje się pracę, która ze względu na swój charakter, sposób wykonywania lub inne właściwości szczególnie ujemnie wpływa na stan psychofizyczny pracownika, powodując jego szybkie lub nadmierne zmęczenie.np.:
  1. pracę w nieodpowiedniej temperaturze, wilgotności powietrza czy ciśnieniu,
  2. pracę w wymuszonej pozycji ciała,
  3. pracę wywołującą szybkie zmęczenie.
Warunki szkodliwe dla zdrowia, to takie warunki w pracy, które mogą wpływać negatywnie na zdrowie pracownika, jak np.:
  1. hałas
  2. promieniowanie
  3. pole elektromagnetyczne
  4. substancje toksyczne (gazy, płyny, dymy, roztwory)
  5. bakterie
  6. grzyby
  7. wirusy
  8. pasożyty
Ustalenie, że dane warunki uznaje się za szkodliwe lub uciążliwe wymaga konsultacji z pracownikiem oraz lekarzem zakładowym wg wytycznych określonych w art. 237(11a) - 237(13a) kodeksu pracy.

Przerwy w czasie pracy - odpoczynek dobowy i tygodniowy

Odpoczynek dobowy powinien obejmować co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (także od dyżuru). A zatem w każdej dobie pracowniczej pracownik powinien pracować maksymalnie 13 godzin. Odpoczynek tygodniowy powinien obejmować 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (zazwyczaj to weekendy), wliczając w to 11-godzinny odpoczynek dobowy.   A Admin tuż po opublikowaniu postu udaje się odpoczynek. Odpoczynek tygodniowy. By w weekend “naostrzyć piłę” - czyli doładować swoje akumulatory na 40-godzinną pracę od poniedziałku, z - co do zasady - odpoczynkami dobowymi. “Naostrzenie piły” wiele daje. Ponieważ dobry, produktywny pracownik, to wypoczęty pracownik, ze świeższym umysłem. Odpowiedni odpoczynek to efektywność! Pracodawcy pamiętajcie o tym (hi, jakby jacyś to czytali).