Towary z transakcji zagranicznych w ewidencjach księgowych

Podatnik dokonujący zakupu bądź sprzedaży towarów w obrocie międzynarodowym powinien odpowiednio udokumentować takie transakcje. W dzisiejszym artykule wyjaśniamy, jak prawidłowo wykazać towary z transakcji zagranicznych w ewidencjach księgowych!

Towary z transakcji zagranicznych a WNT

Czynny podatnik VAT dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, czyli zakupu towarów od innego przedsiębiorcy z UE, jest zobowiązany do naliczenia podatku VAT należnego od takiej transakcji. Jeżeli zakup ten służy do działalności opodatkowanej, ma prawo również do odliczenia VAT naliczonego, wówczas transakcja ta będzie dla niego neutralna na gruncie VAT. Aby transakcję zdefiniować jako WNT towar musi zostać przetransportowany z jednego kraju UE do drugiego.

Obowiązek podatkowy z tytułu WNT został określony w art. 20 ust. 5 ustawy o VAT - w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Oznacza to, że nabywca, który nie otrzymał faktury przed 15. dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano WNT, jest zobligowany do wykazania w tej dacie podatku VAT należnego w pliku JPK V7 oraz złożenia informacji podsumowującej VAT-UE, pomimo braku faktury. W takiej sytuacji, jeżeli zakup związany był z działalnością opodatkowaną przysługuje mu również odliczenie VAT od tej transakcji, pod warunkiem, że otrzyma fakturę VAT przed upływem trzech miesięcy następujących po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Przykład 1.

Pani Wioletta dokonała zakupu towarów z Niemiec. Ich dostawa miała miejsce 10 czerwca, ale do dnia 15 lipca nie otrzymała ona faktury z tytułu tej transakcji. W tej sytuacji WNT powinno zostać rozliczone w JPK V7 za lipiec oraz wykazane w informacji podsumowującej UE z datą 15.07, pomimo braku dokumentu. Pani Wioletta może również wykazać podatek VAT naliczony w pliku JPK V7 za lipiec z tytułu tej transakcji i prawo to zachowa, jeżeli wejdzie w posiadanie faktury do końca października.

Zaliczka przy transakcjach WNT

W przypadku WNT zaliczka otrzymana przed dostawą towarów nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT, co potwierdzają również organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 października 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.477.2018.2.PR) można przeczytać:

“(...) W związku ze zmianami w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego wynikającymi ze zmiany przepisów unijnych odstąpiono od określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania całości lub części zapłaty przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia towarów (otrzymanie tego rodzaju zapłaty nie rodzi już obowiązku podatkowego). W przypadku otrzymania zatem faktury zaliczkowej z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów u polskiego podatnika nie powstaje obowiązek podatkowy. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że wystawienie przez dostawców faktur zaliczkowych dotyczących płatności zaliczkowych na poczet przyszłych wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów nie powoduje po stronie Spółki powstania obowiązku podatkowego w chwili ich wystawienia. W przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana dostawa towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, chyba że przed tym dniem dostawca Spółki wystawił fakturę końcową dokumentującą dokonaną dostawę, gdyż wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia tej faktury.

Podsumowując, w opisanym stanie faktycznym obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów nie powstaje w dacie wystawienia przez dostawcę towarów Faktur Zaliczkowych.(...)”

Towary z transakcji zagranicznych a WDT

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów ma miejsce, gdy polski sprzedawca towarów::

• jest zarejestrowany do VAT UE,
• posiada status czynnego podatnika VAT,
• dokonuje dostawy towarów do innego kraju UE na rzecz innego przedsiębiorcy zarejestrowanego w VAT UE. 

Podatek od takiej transakcji rozlicza w swoim kraju nabywca.

Dodatkowo, aby móc zastosować stawkę VAT 0% należy:

• posiadać przed złożeniem deklaracji JPK V7 za dany okres rozliczeniowy, w którym miejsce miało WDT dowody, że towary zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy w innym kraju UE (np. listy przewozowe - CRM, CIM lub specyfikacje poszczególnych sztuk ładunku),
• złożyć w terminie informację podsumowującą VAT-UE.

Towary z transakcji zagranicznych a import z kraju trzeciego

Nabywając towary z terytorium państwa trzeciego mamy do czynienia z importem towarów.

Zgodnie z 19a ust. 9 ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego. Podstawą opodatkowania VAT jest wartość celna, powiększona o należne cło, podatek akcyzowy, koszty prowizji, opakowania, koszty transportu i ubezpieczenia, poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia na terenie Polski.

Czynny podatnik VAT zobowiązany jest do obliczenia oraz wykazania w zgłoszeniu celnym podatku od towarów i usług oraz opłacenia go w ciągu 10 dni licząc od dnia jego powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych.

Przykład 2. 

Pani Anastazja dokonała importu towarów, których odprawa celna miała miejsce 10 lipca 2022 roku. Dług celny powstał w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego, zatem obowiązek podatkowy w VAT z tytułu tej transakcji powstał 10 lipca 2022 roku.

Jeżeli z tej transakcji przysługuje odliczenie VAT to kwotę zapłaconego podatku VAT wykazuje się w pliku JPK V7 na podstawie dokumentu celnego (SAD lub PZC) po stronie podatku naliczonego. 

Przykład 3.

Pani Stanisława zakupiła towar z Chin, którego odprawa celna odbyła się w Polsce. Na podstawie otrzymanej od chińskiego dostawcy faktury Pani Stanisława wykazuje koszt w dacie wystawienia dokumentu, natomiast cło i akcyzę w dacie wystawienia dokumentu celnego sporządzając na jego podstawie dowód wewnętrzny. Podatek VAT wynikający z dokumentu SAD lub PZC wykazuje w pliku JPK V7 po stronie podatku naliczonego pod datą otrzymania dokumentu celnego, a jako kontrahenta wskazuje dane chińskiego sprzedawcy, które widnieją są na fakturze.

Istnieje również możliwość skorzystania z rozliczania importu towarów w procedurze uproszczonej. Podatnik stosujący tą procedurę nie wpłaca podatku VAT do urzędu celnego, a wykazuje go w pliku JPK V7 po stronie podatku należnego, jak i naliczonego.

Z procedury uproszczonej mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy przedstawili naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, wydane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:

• zaświadczenie o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa przekraczających odrębnie z każdego tytułu (w tym odrębnie w każdym podatku) odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; udział zaległości w kwocie składek lub podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość,
• potwierdzenie zarejestrowania jako podatnik VAT czynny.

Dodatkowo muszą oni dokonywać zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych.

Przykład 4.

Pan Marek po dopełnieniu odpowiednich formalności stosuje procedurę uproszczoną do rozliczania importu towarów. Odprawa celna miała miejsce 15 lipca 2022 roku. W jaki sposób Pan Marek rozlicza VAT z tytułu dokonanego importu towarów? Pan Marek nie opłaca podatku VAT w urzędzie celnym, a wykazuje podatek VAT należny i naliczony z tytułu importu towarów w pliku JPK V7 za lipiec.

Towary z transakcji zagranicznych a eksport do kraju trzeciego

Eksport to dostawa towarów z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej. Dokonując eksportu towarów możliwe jest zastosowanie stawki VAT 0%. Podstawowym warunkiem skorzystania z zerowej stawki podatku jest posiadanie przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy potwierdzenia wywozu towarów poza UE. Zgodnie z z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT takim potwierdzeniem jest:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu, czyli komunikat IE-599;
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
• zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny, czyli dokument SAD.

W przypadku braku potwierdzenia wywozu towarów poza UE po upływie terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy nie traci się prawa do zastosowania stawki 0%. W takiej sytuacji podatnik nie wykazuje eksportu towarów w pliku JPK V7. Dla podatnika rozliczającego się z VAT w okresie miesięcznym przewidziano dodatkowe dwa miesiące na uzyskanie potwierdzenia wywozu, a dla podatnika rozliczającego się z VAT kwartalnie, dwa kolejne kwartały.

Podatnik dokonujący transakcji międzynarodowych związanych z obrotem towarami powinien przede wszystkim rozpatrywać je w kontekście, czy miały one charakter wewnątrzwspólnotowy, czy też były dokonywane w krajach trzecich. Od tego bowiem zależy sposób rozliczania danych zdarzeń w pliku JPK V7.